KA NU HOU!
MA KA MOKUAHU
"SEKOTIA,"
A ME
"YANKEE."
He 11 La mai Wasinetona mai!
KE KAUA NUI MA TENESI HIKINA!
45,000 Koa Kipi, 45,00 Koa Aupuni.
LANAKILAKE AUPUNI.
MALALO O GENERALA ROSERRANS.
MA KA MOKUAHU
"SEKOTIA,"
A ME
"YANKEE."
He 11 La mai Wasinetona mai!
KE KAUA NUI MA TENESI HIKINA!
45,000 Koa Kipi, 45,00 Koa Aupuni.
LANAKILAKE AUPUNI.
MALALO O GENERALA ROSERRANS.
Ma ka moku Yankee i ku mai nei i ka
Poalua ahiahi, iloko o na la eiwa a me ka hapa mai Kapalakiko mai,
ua loaa lima mai na nupepa o ia wahi o ka la 10 o keia malama.
A ma ka mokumahu Sekotia, i ku mai nei i ka Poaha, iloko o na la he 11 mai Kapalakiko mai, a he 11 la wale no o na nu hou i hiki mai nei mai Wasinetona mai, o ka wa hikiwawe loa keia o ko ka nu hou hiki ana mai ianei. A malaila no hoi i ikeia iho ai ka hooukakaua nui ma Murfreesboro ma Tenesi Hikina, a me ka lanakila nui ana o na koa aupuni malalo o Gen. Rosekrans ma ia hoouka ana, a penei no ka moolelo o ia hoouka ana ma ka Poakolu, oia ka la 31 o Dekemaba i hala iho nei.
O Gen Mc Cook ma ke kihi akau o ka puali koa aupuni, a o na Divisoina (mahele) malalo o Gen. Johnson, Davisi, a me Sheridan, ua kukulu heleia ua mau mahele la mai ke kihi akau a hiki i ke kihi hema. I ka wa kakahiaka nui, hoouka mai la na koa kipi i ko Gen. Sheridan mahele me ka ikaika nui. Ua lehulehu no ia poe, aka, ua hala nae ko lakou emi hope ana, a ma ia wa hoouka hou mai la ka enemi me ka lehulehu o na koa, a me ku ikaika a koa launa ole no hoi. Aka, no ka wa pokole wale no nae, no ka mea, ma ka hooikaika ana a Gen. Sills a me kekahi poe alii koa e ae o ka akau, ua hoohui houia na koa aupuni malalo o ka hae o Amerika Huipuia, a hoouka ikaika aku la i na koa enemi, a ua emi hope aku la na koa kipi, a nee aku la na enemi mai ia aoao aku o ke kahuakaua. O ka hora ewalu paha ia o ke kakahiaka.
He mau minute pokole ma ia hope iho, aia hoi, ua hoohuliia ka maka o na koa aupuni a pau i kaua ai ma ia wahi, ma na mahele o ke aupuni e ku ana ma ka aoao akau loa o ka puali koa aupuni, i ka ike ana aku e hele mai ana na koa lehulehu wale o na enemi malalo o ka mea kaulana Gen. Hardee o ka Hema, me ka manao e lele kinikini mai iluna o na mahele o Gen.. Davisi, a me Gen. Johnson o ka Akau. Mamua o ka hiki ana i na koa aupuni ke hopu iho i ko lakou mau mea kaua mai kahi e waiho ana, aia hoi, ua halulu na kipi io lakou la, a ua hooheeia kekahi o na koa pu kaupoohiwi o ko Gen. Johnson mahele. A ua lawe pioia hoi na pu kaua nui malalo o Edgarton e na kipi ia wa koke no. Ua ikaika ke kaua ana a na pukuniahi malalo o Simonson, a elua wale no ana pu nui i lilo aku i na enemi.
O na pu nui malalo o Goodspeed he eha pu nui ana i lilo i na kipi. Ia manawa, oiai e hooikaika ana o Gen. Kirk, kekahi alii ia ia kekahi papakoa oia mahele, a ia kuia mai la oia i ka pu a nawaliwali loa.
Ia manawa, ua puni loa ae la ka aoao akau o na koa aupuni i na koa kipi. A ua nui na'lii koa aupuni o na kulana a pau i make, oiai e ku ana imua o ka waha o na pu kaupoohiwi o ka Hema. Ua hoouka hooponopono ole aku kekahi mau papa koa o ke aupuni, a pela no hoi kekahi mau papa koa o ka Hema ; a ma ia manawa nohoi, ua ane haunaele maoli mai na mahele koa holookoa o ke aupuni. A o ka mea maoli no i maopopo, ua ane hoka mai ka aoao aupuni. A nolaila, ua ili mai iko Gen. Sheridan mahele ka hana nui o ka hooikaika ana e pale ae i na pilikia e hoomamalu ana iluna o na puali koa aupuni ia wa; a aole no hoi he alii koa i oi ka hooko pono ana i na mea i haawiia nana e hana, e like me ia; a aole no hoi he alii koa i hoolohe pono ia e kona mau koa, e like me kona hooloheia'na e na koa ona. Ua kukuluia kona mahele i paku kihi e mamalu aku ai i ka hee ana o na koa ma ke kihi akau o ka puali koa aupuni. Ua hiki ia kakou ke hoomaopopo iho i ke kupilikii maoli o kona kulana, no ka mea, i ka hee ana o ke kihi akau malalo o Gen. Davisi, ua ku hookahi oia imua o na enemi lanakila, me kahi kokua ole, a e nee mai ana no hoi na enemi i ona la, me he puulu nalo meli la, e hoopuni ana i kona aoao akau a me kona alo. Aka, ua hoouka aku no nae o Sheridan a hiki i ka pau ana o ka ekolu hapaha o kona mau koa i ka hoehaia, me ke ahu iho o lakou iluna o ke kahua kaua a lakou i hoouka ikaika'i. A ma ia hope no ua hee na koa aupuni o ua puali koa la, aole nae hoi me ka hee pupuahulu ana o na mahele malalo o Davisi a me Johnson.. Pau ae la keia mau mahele a pau i ke komo iloko o na awaawa a me na ululaau Cedar, e hoopuni ana ma na aoao a pau o ke alanui aupuni. He nui wale na papa koa a me na pukuniahi i hoouna ia aku mai na mahele aku o Gen. Rosekrans Negly, a me ko Palmer, me ka manao e kaohi mai i ka hee ana o ko lakou mau mahele i hai muaia'e la, me ka hookui pu aku i ka holokiki ana o na kipi imua me ka lanakila nui. Aka, aole no nae i loaa iki mai kekahi mau wahi pomaikai, pau loa no kekahi o na papa koa i hoounaia, a aole no hoi he maliu iki mai o na koa e hee ana, no ka elewiki loa no i ka holo, a me ka wela no hoi o ke alualu ana a na enemi, oia hoi na kipi. Aole loa paha e loheia ana ka moolelo o loko oia mau ululaau cedar. Aole paha i Liki i kekahi kou ke hai ae i kona papa ke ike aku ia, a aole no paha e hiki ana i kekahi kanaka ke hoike mai i ka mea i koa loa ma ia kaua ma ia wahi, a me na mea hohe wale hoi.
Iloko no o ia hooikaika nui ana o na koa aupuni, a me ia make nui o na'lii koa o ka Akau ; iloko no o ia hoouna nui ia'ku o na kou nana e kue aku i na enemi, ua mau no ko ka enemi nee ana mai imua, me ke kuemi hope ole. Ua aneane elua mile a me ka hapa o ke kihi akau o na koa aupuni i hee mai, a e komo mai ana ka manao okaikai iloko o na koa aupuni, no ka ike ana iho me ka maopopo maoli e pau ana ka puali holookoa i ke pio.
Aka, ma ia minute koke no, puka ae la he huaolelo kauoha mai ka waha ae o Gen. Rosekrans, e kauoha ana i na koa mawaenakonu e houluulu aku ma ke kihi akau, me ka pili aku o kekahi papakoa mahope o kekahi papakea, me ka nani nui no hoi o ia kulana ma ka aoao o ke alanui Aupuni, me ka huli aku hoi o na maka i ka ululaau, kahi a na kipi e hele mai ana. Aole okanamai ka nani o ua mau puali koa nei ia wa, ina e lilo ke alanui Aupuni i na koa kipi, alaila, o ke pio holookoa no ia o na koa aupuni, a me na haneri kaa i piha i na mea ai, a me na lako kaua, a me ka nele pu hoi o na koa aupuni i ke alanui e hiki ai ke holo aku, nolaila, ua lilo keia hoomakaukau ana e hoouka nui aku i mea nui a kaumaha no hoi i na koa o ka aoao aupuni. A me ka maopopo no hoi, i ka hiki ole ana i na tausani koa Aupuni i hoounaia'ku ai e kaua iloko o ka ululaau, ke hoopio aku i na kipi iloko o ia huakai lanakila a lakou; me ka maopopo no hoi o ka hee maoli ana o ia poe i hoounaia'i. He loheia'ku no hoi ke kani ana mai o na pu iloko o ua ululaau nei, a na ia leo hooweliweli no i hookomo mai i ka makau iloko o ka naau koa o kekahi poe. I ka lohe ana aku i ke kani ana mai o ka leo halulu o na pukuniahi, ka uuina mai hoi o na laau i kiia aku i na poka, ka hokiokio mai hoi o na poka boma, a me ke kani mao ole mai o na pu kaupoohiwi he 30,000 i ka manawa hookahi, me he mea la e kani ana he leo halulu hookahi me ka weliweli, a me he mea la hoi ua hoohuiia'e na hekili a pau o ka lani ilaila, ka ua mea o ka halulu. Aka, ua loheia no nae ka leo o ka puali koa kipi maluna o keia halulu nui, oiai lakou e huro ana i ka wa e hee aku ai na puali koa aupuni imua o lakou, me ka emi hope aku hoi ma ka aoao o ke alanui Aupuni e waiho ana.
Hoomau mai la ka nee ana mai o ke ao e omamalu ana no ke kaua, e nei mai ka honua, me ka haalulu ana o ke kaua. Ma ia manawa no hoi, hoomaka mai ana na kaa e ku paapu ana ma ka aoao o ke alanui, e huikau, e puiwa ana na lio a me miula, a me he mea la e hooikaika ana ia lakou iho, i kaawale mai ke a nui o ka make e hamama mai ana no lakou. Me ka holo aku hoi mai kahi a na kipi e hele mai ana. Hui ae la na leo o na kahu kaa, me ka halulu o ka hoouka, wawalo ke kula kaua mai o a o. A nana aku no hoi oe, aole okanamai o ua mea he weliweli ma ia manawa.
Lilo ae la kahi pono iki o ka akau i koe ma ka nana ana i ka hopena o na koa i houluuluia e ke akamai nui o Gen. Rosekrans ma ke alanui aupuni, me ke kali malie aku hoi i ka puka ana mai o ka puali koa kipi mailoko mai o ka ululaau, oiai e alualu mai ana i na Bataliona e hee ana o ka Akau.
Aole i liuliu ke ku ana iho a ua poe koa aupuni nei ma ke kulana a lakou i wae ae ai, aia hoi, hoea mai ana he mau laukani poe koa aupuni e hee mai ana, a e holo mama mai ana no hoi ma ka aina malaelae e waiho ana mai ka palena o ka ululaau a hiki i ke alanui aupuni (Turnpike.) Aole paha he eono kanaka o ka papa koa hookahi i komo hui mai iloko oia puulu. Iloko no oia manawa, e mau mai ana no ka haule lehulehu ana o na poka iwaena o lakou, ka poe koa aupuni e holo ana, a e haule nui ana no hoi ka make iwaena oia poe, me ka paa hou nae o ko lakou wahi i na poe e puapua'i mau mai ana maloko mai o ua ululaau nei.
Ua kukuluia mai kekahi mau papa koa i wahi na ua poe koa nei e holo mai ai a komo, a i ku iho ai la hoi ; aka, me ka hooikaika nui wale no oia papa koa i hiki ai ia lakou ke hoopakele ia lakou iho mai ka hehiia ana e ua poe la e holo nui mai ana.
Kali malie iho la o Gen. Crittenden, (kekahi Generala malalo o Rosekrans) i ke ao naulu o ke kaua e hoohahale mai ana imua ona. A i kona aui ana'e a nana'ku i na koa i kukuluia me ka hiehie nui e na enemi kipi, me he la ua komo mai no ka manao i ona la e hoolilo mai ana oia ka haku o kona kulana. A ma ia hope koke no, hoea mai ana na laina loloa o na enemi, e pili mai ana no kekahi papa koa mahope o kekahi papa koa. Me na leo nui e huro ana me ka manao e hookomo mai i ka makau iloko o ka naau o na koa aupuni e ku ana imua o lakou, aia hoi, holo pololei mai la ua puali koa kipi nei, a aneane e hiki maoli mai i ka waha o na pukuniahi weliweli e kali makaukau aku ana e ale ia lakou. Ma ia minute, he malamalama lilelile kai ike ia ma ka aoao o na koa aupuni, a he halulu hoi nana i hoonei mai i ka honua a puni e kokoke ana, a ua pau mai la na koa kipi e ku ana ma ka laina mua, a ua hehee aku lakou, me he haupaa la i pa ia e ka wela o ke ahi—a nalowale iho la na aoao kaua iloko o ka punohu uwahi, aka, e ku haalulu mai ana no na koa aupuni e ku aku ana ma kahi mamao ; no ka mea, aole lakou i ike i ka mea lanakila iloko o keia punohu uwahi. A no ia mea, ua nui no ka poe kahu koa i pau i ka holo me ko lakou mau kaa ukana. Hui mai la na tausani koa e holo puapuahulu ana. me na koa kao e puiwa hele ana me na ukana, a hookui ae la, hookahi ka hele like ana i ke awaawa o ka make me na holoholona.
Ua kiola nuiia mai hoi na mea make o kela ano keia ano, i mea e hoomaka'uka'u mai ai i ka poe e holo ana no ka makau, a no ia lele mai o na mea make, nolaila, ua holo paukiki na poe e hee ana, a lele iloko o ka muliwai, me ka hooikaika e au a hiki ma kela kapa i pakele ai i ka make a lakou e manao wale ana e hahai mai ana mahope o lakou. Aka, ke ane like mai nei ke kaua ana iloko o ka punohu uwahi, me ka hoouka ana iloko o ka ululaau, ka maopopo ole o na mea e hanaia ana ia manawa. O ka mea hookahi wale no i maopopo ia wa koke, he mau leo kinikini e wawalo ana i ka huro, e kani halulu ana na leo o na pukuniahi, a e uuina mai ana hoi ka leo o na tausani pukaupoohiwi, a i kekahi manawa hoomaha iki. He umi minute o ka hoomau ana o ka halulu kaua, alaila, hoomaka na Bataliona o ke Aupuni e nee imua. Aka, i ko lakou nee ana imua, aole he mau enemi i loaa ia lakou, o ka poe wale no i make, a me ka poe hoi e kokoke ana e make, a me ka poe hoi e uwe ana i ka eha, o lakou wale no na enemi i loaa aku i na puali koa o ke aupuni, ma ia nee ana imua, mai ke alanui Aupuni aku a hiki i ka ululaau. He mau haneri paha o ia poe e waiho maewaewa mai ana; no ka mea, ke hele la ke kahuakaua a ula i ke koko o ua poe la. Aole paha he kaua ana i make nui ai na koa, mai ka hoouka kaua kaulana ma Watalu, a hiki wale ia hoouka kaua ana ?
Ma ia manawa, ua hoa loaia 'ku la ke kihi hema o ka puali koa kipi iloko o ka ululaau. A no ko ka poe Hema emi hope ana, nolaila, aa loa aela ka manao o na koa aupuni, e alualu loa aku ia lakou, a hoi mai la a ke kahuakaua mua a ka Akau i ku ai, me ka nee papa aku no hoi o ke kani ana o na pukuniahi o ka Akau. Ma ka hora 4 o ke ahiahi, hee aku la ka mea kaulana Gen. Hardec, me na puali koa o ka Hema, a lanakila iho la no hoi na koa aupuni malalo o Gen. Rosekrans, me ke auhee pu hoi o na mea nana i hoolele mai i ka oili o na koa aupuni ma ia wahi. Oiai e hoouka ana na kiai me na koa aupuni, e hoomau ana no ke ki ana a na pukuniahi o ka puali pukuniahi malalo o Gen. Palmer o ke Aupuni, i ka laina o na koa kipi ma Kere a me Murfreesboro, i hiki ole i na koa eia mau puali koa kipi ke hele mai e kokua i ko lakou poe. Ua kukuluia nae kekahi mahele koo malalo o Gen. Whittier o ka Hema, me ke kauohaia mai e Gen. Hardee, e hoouka aku i ka mahele koa aupuni malalo o Gen. Palmer; aka, i ka hoomaka ana no o ka pukuniahi a ia mahele e ki mai, aia hoi, ua nui loa ka poe koa kipi ma ia mahele i pau i ka make. A no keia ukiuki o ua Generala nei o ka Hema, i ka make nui o kona poe koa, nolaila, kauoha koke aela ia i kona mahele e hoouka aku ; aka, ua paleia mai no nae, a ua emi hope aku lakou me ka pupuahulu nui. Oia hoouka ana nae kekahi o na hoouka koko nui o ia la.
Ma ia manawa, mao iki ke kaua, aole no hoi he wahi pukuniahi, a pukaupoohiwi hoi i kiia mai; a ua lana iki ae ka manao o na'lii koa aupuni, ua hiki mai ka hopena o keia la koko nui. Eia ka, he hoolai wale ana no ia no ke kaua, a e hoomakaukau nui ana ka lakou la, e hoouka mai ia waenakonu o ka puali koa aupuni. Ua hookomoia mai la na koa ku i ka wa a pau o na kipi, iloko o ka puali koa kipi malalo o Gen. Polk (Poloka,) a o ke Generala nui o ia poe, o Bragg, kai hele kino mai ma ke poo o ia puali koa. O ke ano o ka waiho ana o ka aina, he malaelae wale no mai kahi a na koa aupuni i ku ai a hiki i Murfreesboro. A no ia mea, aohe wahi oni ana ae a ka puali koa aupuni i nalowale i na maka kohu Aeto o na Generala o ka Hema. He halulu ana mai o ka leo o na pukuniahi ma ke alanui Aupuni, ka mea nana i hoike mai, e hoomaka hou ana na kipi e hoouka mai. He nui no hoi ka nani o ia hele ana mai a na kipi, elua papa o ia hele ana mai, he huinakolu kekahi papa a me kekahi, a pela ka nee hele ana mai imua, a me na papa koa no mahope mai o ia poe. I ka wa i komo ni ka Bataliona mua iloko o ke kaua, akahi no a puka mai ke kolu o na Bataliona o na kipi. A i ka nana ana'ku ia manawa, me he mea la e opa puia mai ana ka puali koa Akau, e keia mau puali koa weliweli. Aka, ua ike mua no nae o Gen. Rosekrans i ka manao a me na mea e hanaia mai ana e na'lii koa kipi, a nolaila, ua makaukau mua no ko ia nei aoao ; no ka mea, ua hoonohoia no hoi ma na wahi nawaliwali a pau, na wahi koa ona i ano ikaika iki ae, a ua laweia mai no hoi kekahi mau papa koa mai ke kihi hema loa mai, i mea e pale aku ai i ka enemi nui e hele mai ana imua o lakou.
Ia hoouka ana holo maoli mai no na koa kipi a ka waha no o na pu kuniahi, me ka huro nui ana, a ma ia manawa kani akula na pu, a pau loa iho no na makamua o ka laina kipi i ka make, me ka hiolo iho i ka honua, me he hua hekili la, a me he mea la i ka wa hookahi, kani mai la na pu kuniahi o na aoao a elua i ka wa hookahi, a ma ia manawa, e ku ana na aoao a elua me he mau pa pohaku la ; e hou aku ana hou mai i ka umauma o kekahi ame kekahi; a ma ia wa ko na kipi huli koke anu mai me ka ikaika ame ke koa nui no hoi, e hooauhee i na koa Aupuni; aka, maia manwa, ua pa aku he kikiao makani, e kiola ana i na poka, ame na mea make iloko o na papalina o na kipi, aka ua komoia no na puuwai o na koa Aupuni e ke kanalua, aka, no ka wa pokole wale no nae, no ka mea, aole i kanaha minute, mai ka wa i hookumuai na kipi e hoouka mai, a hiki i ka wa o lakou i hoopuehu liiliia'ku ai, a hooholo ia no hoi ma o a maanei o ke kahua kaua, ua lilo koke ua puaali koa kipi weliweli nei i mea ole, a ua hee aku me ka make nui, aole no nae i pau ke kaua ana a hiki i ke kakahiaka nui o kekahi la ae; no ka mea, ua hoomau mai no na kipi i ke kipu a hiki i ke ao ana. Mahope iho o ia manawa ua uhiia mai ke kahua kaua e ka lai, a me he mea la he moana wai e lana malie ana, aka, ua lanakila ka Akau i ke akamai nui o Gen. Rosekrans, a ua hoopioia hoi kekahi o na Alihikaua kaulana loa o ka Hema.
—Ua haalele iho na kipi i ko lakou poe make ma ke kahua kaua, me ke kanu ole ia, a na na koa aupuni e kanu nei. Ua ikeia ke kinikini maoli o na kipi i make ma ka hoouka kaua i Tenesi Hikina. He 1000 i make ma ka aoao akau, a he 5,500 i hoehaia, a nalowale no hoi.
Ua manaoia, ua papalua ka poe i make ma ka aoao o na kipi. Ua hoihoi loa na koa o Gen. Rosekrans e alualu aku i na enemi. A ke nui nei ka holo malu ana o na haole a me na ohana kipi o ia wahi.
—No ke kauoha ana'e a Jeff. Davisi ka Paresidena o ka Hema, e hoopaaia na Lunakoa a pau o ka akau i pio mai i ka puali o ka Hema, a hiki i ka wa e hopuia'i o Gen. Butela (Butler,) o ka akau, nolaila, ua kauoha ae o Gen. Rosekrans e hoopaaia na'lii koa kipi a pau i pio mai nei, iloko o na wahi paa.
—Ua nui na koa kipi i pio i hopuia mai nei, a ua like ko lakou manao ma ka hooia ana mai, i ka nui o na kipi i make, ma ka hoouka kaua ana i Stone River Tenesi Hikina. Ua manao na'lii kipi i pio mai nei, he 12 paha a hiki i ka 15000 na koa o lakou i make. Ma ka la 7 iho nei o Ianuari, he eiwa mile ke kaawale mai na laina hope o ka puali koa aupuni, a hiki i Mulfreesboro, e kaua ana me na koa ma ka laina hope o na kipi.
—Ma na nupepa o Rikemona, na ikeia ko Gen. Bragg hoike ana'ku i ke aupuni o na moku Hui o ka Hema, i ka ikaika loa o na koa aupuni ma ke kaua ma Tenesi Hikina, a no ia mea, ua nee aku oia me kona puali, a aia i keia wa i Tulohana. Ua nui ka minamina o na nupepa o ka Hema, i ka lilo ana o Tenesi Hikina i na koa Aupuni.
A ma ka mokumahu Sekotia, i ku mai nei i ka Poaha, iloko o na la he 11 mai Kapalakiko mai, a he 11 la wale no o na nu hou i hiki mai nei mai Wasinetona mai, o ka wa hikiwawe loa keia o ko ka nu hou hiki ana mai ianei. A malaila no hoi i ikeia iho ai ka hooukakaua nui ma Murfreesboro ma Tenesi Hikina, a me ka lanakila nui ana o na koa aupuni malalo o Gen. Rosekrans ma ia hoouka ana, a penei no ka moolelo o ia hoouka ana ma ka Poakolu, oia ka la 31 o Dekemaba i hala iho nei.
O Gen Mc Cook ma ke kihi akau o ka puali koa aupuni, a o na Divisoina (mahele) malalo o Gen. Johnson, Davisi, a me Sheridan, ua kukulu heleia ua mau mahele la mai ke kihi akau a hiki i ke kihi hema. I ka wa kakahiaka nui, hoouka mai la na koa kipi i ko Gen. Sheridan mahele me ka ikaika nui. Ua lehulehu no ia poe, aka, ua hala nae ko lakou emi hope ana, a ma ia wa hoouka hou mai la ka enemi me ka lehulehu o na koa, a me ku ikaika a koa launa ole no hoi. Aka, no ka wa pokole wale no nae, no ka mea, ma ka hooikaika ana a Gen. Sills a me kekahi poe alii koa e ae o ka akau, ua hoohui houia na koa aupuni malalo o ka hae o Amerika Huipuia, a hoouka ikaika aku la i na koa enemi, a ua emi hope aku la na koa kipi, a nee aku la na enemi mai ia aoao aku o ke kahuakaua. O ka hora ewalu paha ia o ke kakahiaka.
He mau minute pokole ma ia hope iho, aia hoi, ua hoohuliia ka maka o na koa aupuni a pau i kaua ai ma ia wahi, ma na mahele o ke aupuni e ku ana ma ka aoao akau loa o ka puali koa aupuni, i ka ike ana aku e hele mai ana na koa lehulehu wale o na enemi malalo o ka mea kaulana Gen. Hardee o ka Hema, me ka manao e lele kinikini mai iluna o na mahele o Gen.. Davisi, a me Gen. Johnson o ka Akau. Mamua o ka hiki ana i na koa aupuni ke hopu iho i ko lakou mau mea kaua mai kahi e waiho ana, aia hoi, ua halulu na kipi io lakou la, a ua hooheeia kekahi o na koa pu kaupoohiwi o ko Gen. Johnson mahele. A ua lawe pioia hoi na pu kaua nui malalo o Edgarton e na kipi ia wa koke no. Ua ikaika ke kaua ana a na pukuniahi malalo o Simonson, a elua wale no ana pu nui i lilo aku i na enemi.
O na pu nui malalo o Goodspeed he eha pu nui ana i lilo i na kipi. Ia manawa, oiai e hooikaika ana o Gen. Kirk, kekahi alii ia ia kekahi papakoa oia mahele, a ia kuia mai la oia i ka pu a nawaliwali loa.
Ia manawa, ua puni loa ae la ka aoao akau o na koa aupuni i na koa kipi. A ua nui na'lii koa aupuni o na kulana a pau i make, oiai e ku ana imua o ka waha o na pu kaupoohiwi o ka Hema. Ua hoouka hooponopono ole aku kekahi mau papa koa o ke aupuni, a pela no hoi kekahi mau papa koa o ka Hema ; a ma ia manawa nohoi, ua ane haunaele maoli mai na mahele koa holookoa o ke aupuni. A o ka mea maoli no i maopopo, ua ane hoka mai ka aoao aupuni. A nolaila, ua ili mai iko Gen. Sheridan mahele ka hana nui o ka hooikaika ana e pale ae i na pilikia e hoomamalu ana iluna o na puali koa aupuni ia wa; a aole no hoi he alii koa i oi ka hooko pono ana i na mea i haawiia nana e hana, e like me ia; a aole no hoi he alii koa i hoolohe pono ia e kona mau koa, e like me kona hooloheia'na e na koa ona. Ua kukuluia kona mahele i paku kihi e mamalu aku ai i ka hee ana o na koa ma ke kihi akau o ka puali koa aupuni. Ua hiki ia kakou ke hoomaopopo iho i ke kupilikii maoli o kona kulana, no ka mea, i ka hee ana o ke kihi akau malalo o Gen. Davisi, ua ku hookahi oia imua o na enemi lanakila, me kahi kokua ole, a e nee mai ana no hoi na enemi i ona la, me he puulu nalo meli la, e hoopuni ana i kona aoao akau a me kona alo. Aka, ua hoouka aku no nae o Sheridan a hiki i ka pau ana o ka ekolu hapaha o kona mau koa i ka hoehaia, me ke ahu iho o lakou iluna o ke kahua kaua a lakou i hoouka ikaika'i. A ma ia hope no ua hee na koa aupuni o ua puali koa la, aole nae hoi me ka hee pupuahulu ana o na mahele malalo o Davisi a me Johnson.. Pau ae la keia mau mahele a pau i ke komo iloko o na awaawa a me na ululaau Cedar, e hoopuni ana ma na aoao a pau o ke alanui aupuni. He nui wale na papa koa a me na pukuniahi i hoouna ia aku mai na mahele aku o Gen. Rosekrans Negly, a me ko Palmer, me ka manao e kaohi mai i ka hee ana o ko lakou mau mahele i hai muaia'e la, me ka hookui pu aku i ka holokiki ana o na kipi imua me ka lanakila nui. Aka, aole no nae i loaa iki mai kekahi mau wahi pomaikai, pau loa no kekahi o na papa koa i hoounaia, a aole no hoi he maliu iki mai o na koa e hee ana, no ka elewiki loa no i ka holo, a me ka wela no hoi o ke alualu ana a na enemi, oia hoi na kipi. Aole loa paha e loheia ana ka moolelo o loko oia mau ululaau cedar. Aole paha i Liki i kekahi kou ke hai ae i kona papa ke ike aku ia, a aole no paha e hiki ana i kekahi kanaka ke hoike mai i ka mea i koa loa ma ia kaua ma ia wahi, a me na mea hohe wale hoi.
Iloko no o ia hooikaika nui ana o na koa aupuni, a me ia make nui o na'lii koa o ka Akau ; iloko no o ia hoouna nui ia'ku o na kou nana e kue aku i na enemi, ua mau no ko ka enemi nee ana mai imua, me ke kuemi hope ole. Ua aneane elua mile a me ka hapa o ke kihi akau o na koa aupuni i hee mai, a e komo mai ana ka manao okaikai iloko o na koa aupuni, no ka ike ana iho me ka maopopo maoli e pau ana ka puali holookoa i ke pio.
Aka, ma ia minute koke no, puka ae la he huaolelo kauoha mai ka waha ae o Gen. Rosekrans, e kauoha ana i na koa mawaenakonu e houluulu aku ma ke kihi akau, me ka pili aku o kekahi papakoa mahope o kekahi papakea, me ka nani nui no hoi o ia kulana ma ka aoao o ke alanui Aupuni, me ka huli aku hoi o na maka i ka ululaau, kahi a na kipi e hele mai ana. Aole okanamai ka nani o ua mau puali koa nei ia wa, ina e lilo ke alanui Aupuni i na koa kipi, alaila, o ke pio holookoa no ia o na koa aupuni, a me na haneri kaa i piha i na mea ai, a me na lako kaua, a me ka nele pu hoi o na koa aupuni i ke alanui e hiki ai ke holo aku, nolaila, ua lilo keia hoomakaukau ana e hoouka nui aku i mea nui a kaumaha no hoi i na koa o ka aoao aupuni. A me ka maopopo no hoi, i ka hiki ole ana i na tausani koa Aupuni i hoounaia'ku ai e kaua iloko o ka ululaau, ke hoopio aku i na kipi iloko o ia huakai lanakila a lakou; me ka maopopo no hoi o ka hee maoli ana o ia poe i hoounaia'i. He loheia'ku no hoi ke kani ana mai o na pu iloko o ua ululaau nei, a na ia leo hooweliweli no i hookomo mai i ka makau iloko o ka naau koa o kekahi poe. I ka lohe ana aku i ke kani ana mai o ka leo halulu o na pukuniahi, ka uuina mai hoi o na laau i kiia aku i na poka, ka hokiokio mai hoi o na poka boma, a me ke kani mao ole mai o na pu kaupoohiwi he 30,000 i ka manawa hookahi, me he mea la e kani ana he leo halulu hookahi me ka weliweli, a me he mea la hoi ua hoohuiia'e na hekili a pau o ka lani ilaila, ka ua mea o ka halulu. Aka, ua loheia no nae ka leo o ka puali koa kipi maluna o keia halulu nui, oiai lakou e huro ana i ka wa e hee aku ai na puali koa aupuni imua o lakou, me ka emi hope aku hoi ma ka aoao o ke alanui Aupuni e waiho ana.
Hoomau mai la ka nee ana mai o ke ao e omamalu ana no ke kaua, e nei mai ka honua, me ka haalulu ana o ke kaua. Ma ia manawa no hoi, hoomaka mai ana na kaa e ku paapu ana ma ka aoao o ke alanui, e huikau, e puiwa ana na lio a me miula, a me he mea la e hooikaika ana ia lakou iho, i kaawale mai ke a nui o ka make e hamama mai ana no lakou. Me ka holo aku hoi mai kahi a na kipi e hele mai ana. Hui ae la na leo o na kahu kaa, me ka halulu o ka hoouka, wawalo ke kula kaua mai o a o. A nana aku no hoi oe, aole okanamai o ua mea he weliweli ma ia manawa.
Lilo ae la kahi pono iki o ka akau i koe ma ka nana ana i ka hopena o na koa i houluuluia e ke akamai nui o Gen. Rosekrans ma ke alanui aupuni, me ke kali malie aku hoi i ka puka ana mai o ka puali koa kipi mailoko mai o ka ululaau, oiai e alualu mai ana i na Bataliona e hee ana o ka Akau.
Aole i liuliu ke ku ana iho a ua poe koa aupuni nei ma ke kulana a lakou i wae ae ai, aia hoi, hoea mai ana he mau laukani poe koa aupuni e hee mai ana, a e holo mama mai ana no hoi ma ka aina malaelae e waiho ana mai ka palena o ka ululaau a hiki i ke alanui aupuni (Turnpike.) Aole paha he eono kanaka o ka papa koa hookahi i komo hui mai iloko oia puulu. Iloko no oia manawa, e mau mai ana no ka haule lehulehu ana o na poka iwaena o lakou, ka poe koa aupuni e holo ana, a e haule nui ana no hoi ka make iwaena oia poe, me ka paa hou nae o ko lakou wahi i na poe e puapua'i mau mai ana maloko mai o ua ululaau nei.
Ua kukuluia mai kekahi mau papa koa i wahi na ua poe koa nei e holo mai ai a komo, a i ku iho ai la hoi ; aka, me ka hooikaika nui wale no oia papa koa i hiki ai ia lakou ke hoopakele ia lakou iho mai ka hehiia ana e ua poe la e holo nui mai ana.
Kali malie iho la o Gen. Crittenden, (kekahi Generala malalo o Rosekrans) i ke ao naulu o ke kaua e hoohahale mai ana imua ona. A i kona aui ana'e a nana'ku i na koa i kukuluia me ka hiehie nui e na enemi kipi, me he la ua komo mai no ka manao i ona la e hoolilo mai ana oia ka haku o kona kulana. A ma ia hope koke no, hoea mai ana na laina loloa o na enemi, e pili mai ana no kekahi papa koa mahope o kekahi papa koa. Me na leo nui e huro ana me ka manao e hookomo mai i ka makau iloko o ka naau o na koa aupuni e ku ana imua o lakou, aia hoi, holo pololei mai la ua puali koa kipi nei, a aneane e hiki maoli mai i ka waha o na pukuniahi weliweli e kali makaukau aku ana e ale ia lakou. Ma ia minute, he malamalama lilelile kai ike ia ma ka aoao o na koa aupuni, a he halulu hoi nana i hoonei mai i ka honua a puni e kokoke ana, a ua pau mai la na koa kipi e ku ana ma ka laina mua, a ua hehee aku lakou, me he haupaa la i pa ia e ka wela o ke ahi—a nalowale iho la na aoao kaua iloko o ka punohu uwahi, aka, e ku haalulu mai ana no na koa aupuni e ku aku ana ma kahi mamao ; no ka mea, aole lakou i ike i ka mea lanakila iloko o keia punohu uwahi. A no ia mea, ua nui no ka poe kahu koa i pau i ka holo me ko lakou mau kaa ukana. Hui mai la na tausani koa e holo puapuahulu ana. me na koa kao e puiwa hele ana me na ukana, a hookui ae la, hookahi ka hele like ana i ke awaawa o ka make me na holoholona.
Ua kiola nuiia mai hoi na mea make o kela ano keia ano, i mea e hoomaka'uka'u mai ai i ka poe e holo ana no ka makau, a no ia lele mai o na mea make, nolaila, ua holo paukiki na poe e hee ana, a lele iloko o ka muliwai, me ka hooikaika e au a hiki ma kela kapa i pakele ai i ka make a lakou e manao wale ana e hahai mai ana mahope o lakou. Aka, ke ane like mai nei ke kaua ana iloko o ka punohu uwahi, me ka hoouka ana iloko o ka ululaau, ka maopopo ole o na mea e hanaia ana ia manawa. O ka mea hookahi wale no i maopopo ia wa koke, he mau leo kinikini e wawalo ana i ka huro, e kani halulu ana na leo o na pukuniahi, a e uuina mai ana hoi ka leo o na tausani pukaupoohiwi, a i kekahi manawa hoomaha iki. He umi minute o ka hoomau ana o ka halulu kaua, alaila, hoomaka na Bataliona o ke Aupuni e nee imua. Aka, i ko lakou nee ana imua, aole he mau enemi i loaa ia lakou, o ka poe wale no i make, a me ka poe hoi e kokoke ana e make, a me ka poe hoi e uwe ana i ka eha, o lakou wale no na enemi i loaa aku i na puali koa o ke aupuni, ma ia nee ana imua, mai ke alanui Aupuni aku a hiki i ka ululaau. He mau haneri paha o ia poe e waiho maewaewa mai ana; no ka mea, ke hele la ke kahuakaua a ula i ke koko o ua poe la. Aole paha he kaua ana i make nui ai na koa, mai ka hoouka kaua kaulana ma Watalu, a hiki wale ia hoouka kaua ana ?
Ma ia manawa, ua hoa loaia 'ku la ke kihi hema o ka puali koa kipi iloko o ka ululaau. A no ko ka poe Hema emi hope ana, nolaila, aa loa aela ka manao o na koa aupuni, e alualu loa aku ia lakou, a hoi mai la a ke kahuakaua mua a ka Akau i ku ai, me ka nee papa aku no hoi o ke kani ana o na pukuniahi o ka Akau. Ma ka hora 4 o ke ahiahi, hee aku la ka mea kaulana Gen. Hardec, me na puali koa o ka Hema, a lanakila iho la no hoi na koa aupuni malalo o Gen. Rosekrans, me ke auhee pu hoi o na mea nana i hoolele mai i ka oili o na koa aupuni ma ia wahi. Oiai e hoouka ana na kiai me na koa aupuni, e hoomau ana no ke ki ana a na pukuniahi o ka puali pukuniahi malalo o Gen. Palmer o ke Aupuni, i ka laina o na koa kipi ma Kere a me Murfreesboro, i hiki ole i na koa eia mau puali koa kipi ke hele mai e kokua i ko lakou poe. Ua kukuluia nae kekahi mahele koo malalo o Gen. Whittier o ka Hema, me ke kauohaia mai e Gen. Hardee, e hoouka aku i ka mahele koa aupuni malalo o Gen. Palmer; aka, i ka hoomaka ana no o ka pukuniahi a ia mahele e ki mai, aia hoi, ua nui loa ka poe koa kipi ma ia mahele i pau i ka make. A no keia ukiuki o ua Generala nei o ka Hema, i ka make nui o kona poe koa, nolaila, kauoha koke aela ia i kona mahele e hoouka aku ; aka, ua paleia mai no nae, a ua emi hope aku lakou me ka pupuahulu nui. Oia hoouka ana nae kekahi o na hoouka koko nui o ia la.
Ma ia manawa, mao iki ke kaua, aole no hoi he wahi pukuniahi, a pukaupoohiwi hoi i kiia mai; a ua lana iki ae ka manao o na'lii koa aupuni, ua hiki mai ka hopena o keia la koko nui. Eia ka, he hoolai wale ana no ia no ke kaua, a e hoomakaukau nui ana ka lakou la, e hoouka mai ia waenakonu o ka puali koa aupuni. Ua hookomoia mai la na koa ku i ka wa a pau o na kipi, iloko o ka puali koa kipi malalo o Gen. Polk (Poloka,) a o ke Generala nui o ia poe, o Bragg, kai hele kino mai ma ke poo o ia puali koa. O ke ano o ka waiho ana o ka aina, he malaelae wale no mai kahi a na koa aupuni i ku ai a hiki i Murfreesboro. A no ia mea, aohe wahi oni ana ae a ka puali koa aupuni i nalowale i na maka kohu Aeto o na Generala o ka Hema. He halulu ana mai o ka leo o na pukuniahi ma ke alanui Aupuni, ka mea nana i hoike mai, e hoomaka hou ana na kipi e hoouka mai. He nui no hoi ka nani o ia hele ana mai a na kipi, elua papa o ia hele ana mai, he huinakolu kekahi papa a me kekahi, a pela ka nee hele ana mai imua, a me na papa koa no mahope mai o ia poe. I ka wa i komo ni ka Bataliona mua iloko o ke kaua, akahi no a puka mai ke kolu o na Bataliona o na kipi. A i ka nana ana'ku ia manawa, me he mea la e opa puia mai ana ka puali koa Akau, e keia mau puali koa weliweli. Aka, ua ike mua no nae o Gen. Rosekrans i ka manao a me na mea e hanaia mai ana e na'lii koa kipi, a nolaila, ua makaukau mua no ko ia nei aoao ; no ka mea, ua hoonohoia no hoi ma na wahi nawaliwali a pau, na wahi koa ona i ano ikaika iki ae, a ua laweia mai no hoi kekahi mau papa koa mai ke kihi hema loa mai, i mea e pale aku ai i ka enemi nui e hele mai ana imua o lakou.
Ia hoouka ana holo maoli mai no na koa kipi a ka waha no o na pu kuniahi, me ka huro nui ana, a ma ia manawa kani akula na pu, a pau loa iho no na makamua o ka laina kipi i ka make, me ka hiolo iho i ka honua, me he hua hekili la, a me he mea la i ka wa hookahi, kani mai la na pu kuniahi o na aoao a elua i ka wa hookahi, a ma ia manawa, e ku ana na aoao a elua me he mau pa pohaku la ; e hou aku ana hou mai i ka umauma o kekahi ame kekahi; a ma ia wa ko na kipi huli koke anu mai me ka ikaika ame ke koa nui no hoi, e hooauhee i na koa Aupuni; aka, maia manwa, ua pa aku he kikiao makani, e kiola ana i na poka, ame na mea make iloko o na papalina o na kipi, aka ua komoia no na puuwai o na koa Aupuni e ke kanalua, aka, no ka wa pokole wale no nae, no ka mea, aole i kanaha minute, mai ka wa i hookumuai na kipi e hoouka mai, a hiki i ka wa o lakou i hoopuehu liiliia'ku ai, a hooholo ia no hoi ma o a maanei o ke kahua kaua, ua lilo koke ua puaali koa kipi weliweli nei i mea ole, a ua hee aku me ka make nui, aole no nae i pau ke kaua ana a hiki i ke kakahiaka nui o kekahi la ae; no ka mea, ua hoomau mai no na kipi i ke kipu a hiki i ke ao ana. Mahope iho o ia manawa ua uhiia mai ke kahua kaua e ka lai, a me he mea la he moana wai e lana malie ana, aka, ua lanakila ka Akau i ke akamai nui o Gen. Rosekrans, a ua hoopioia hoi kekahi o na Alihikaua kaulana loa o ka Hema.
—Ua haalele iho na kipi i ko lakou poe make ma ke kahua kaua, me ke kanu ole ia, a na na koa aupuni e kanu nei. Ua ikeia ke kinikini maoli o na kipi i make ma ka hoouka kaua i Tenesi Hikina. He 1000 i make ma ka aoao akau, a he 5,500 i hoehaia, a nalowale no hoi.
Ua manaoia, ua papalua ka poe i make ma ka aoao o na kipi. Ua hoihoi loa na koa o Gen. Rosekrans e alualu aku i na enemi. A ke nui nei ka holo malu ana o na haole a me na ohana kipi o ia wahi.
—No ke kauoha ana'e a Jeff. Davisi ka Paresidena o ka Hema, e hoopaaia na Lunakoa a pau o ka akau i pio mai i ka puali o ka Hema, a hiki i ka wa e hopuia'i o Gen. Butela (Butler,) o ka akau, nolaila, ua kauoha ae o Gen. Rosekrans e hoopaaia na'lii koa kipi a pau i pio mai nei, iloko o na wahi paa.
—Ua nui na koa kipi i pio i hopuia mai nei, a ua like ko lakou manao ma ka hooia ana mai, i ka nui o na kipi i make, ma ka hoouka kaua ana i Stone River Tenesi Hikina. Ua manao na'lii kipi i pio mai nei, he 12 paha a hiki i ka 15000 na koa o lakou i make. Ma ka la 7 iho nei o Ianuari, he eiwa mile ke kaawale mai na laina hope o ka puali koa aupuni, a hiki i Mulfreesboro, e kaua ana me na koa ma ka laina hope o na kipi.
—Ma na nupepa o Rikemona, na ikeia ko Gen. Bragg hoike ana'ku i ke aupuni o na moku Hui o ka Hema, i ka ikaika loa o na koa aupuni ma ke kaua ma Tenesi Hikina, a no ia mea, ua nee aku oia me kona puali, a aia i keia wa i Tulohana. Ua nui ka minamina o na nupepa o ka Hema, i ka lilo ana o Tenesi Hikina i na koa Aupuni.
Ke kaua ma Vikibuga.
Ma ka la 2 o Ianuari, ua lilo pio mai na wahi a na
kipi i hookumu ai e hana i mau pakaua ma Vikibuga, a ua haalee iho
na kipi ia wahi, ua holo loa 'ku ma ka muliwai, aia i keia wa ma
Iazu. Nolaila, ua pau loa mai ia na wahi a pau e pili ana i ka
muliwai i na koa aupuni.
Ua lohe houia mai nei, ua haalele iho na koa kipi ia Chicksaw Bayou, a ua holo loa aku i kahi i kapaia o Shyders Bluff, a malaila mai lakou i manao ai e kii mai ai e pio i na pakaua o ka Akau. Ua loheia mai no nae na mea a pau a lakou i manao ai e hana ai.
—Ua houluulu ae na kipi he 65,000 koa, e moe aua ka laina mai na alanui mai Gerenada a me Jackson, e hele ana i Vikibuga. A na ia poe koa kinikini i hoouka aku ia Gen. Sherman o ka Akau, a emi hope oia. He eono mile ka loihi o ke ku ana o na laina koa kipi mai ke kulanakauhale aku. A ua kaua hele mai no hoi o Gen. Sherman a hiki he elua mile koe komo mai iloko o ke kulanakauhale, a ma ia wa, ua hooukaua 'ku oia e na koa kipi he nui wale; a nolaila, ua emi hope hou oia.
—O ka mea kaulana Gen. Joe Johnson ka Luna o na koa kipi ma Vikibuga, oia kekahi mea nana i alakai ka hoouka kaua ma Tenesi Hikina.
—O ka nui o na koa aupuni i make ma ka puali o Gen. Sherman, ma ke kaua i Vikibuga, he 4000 a hiki paha i ka 5000.
—Aia o Gen. Garana me kona puali koa ma ka Mapuna Hemolele, mokuaina o Misouri.
— Ua komo mai o Vereginia Komohana iloko o ka Hui kahiko, a o ka Hale Ahaolelo ma Wheeling, ka Hale Ahaolelo o ia mokuaina.
Ua lohe houia mai nei, ua haalele iho na koa kipi ia Chicksaw Bayou, a ua holo loa aku i kahi i kapaia o Shyders Bluff, a malaila mai lakou i manao ai e kii mai ai e pio i na pakaua o ka Akau. Ua loheia mai no nae na mea a pau a lakou i manao ai e hana ai.
—Ua houluulu ae na kipi he 65,000 koa, e moe aua ka laina mai na alanui mai Gerenada a me Jackson, e hele ana i Vikibuga. A na ia poe koa kinikini i hoouka aku ia Gen. Sherman o ka Akau, a emi hope oia. He eono mile ka loihi o ke ku ana o na laina koa kipi mai ke kulanakauhale aku. A ua kaua hele mai no hoi o Gen. Sherman a hiki he elua mile koe komo mai iloko o ke kulanakauhale, a ma ia wa, ua hooukaua 'ku oia e na koa kipi he nui wale; a nolaila, ua emi hope hou oia.
—O ka mea kaulana Gen. Joe Johnson ka Luna o na koa kipi ma Vikibuga, oia kekahi mea nana i alakai ka hoouka kaua ma Tenesi Hikina.
—O ka nui o na koa aupuni i make ma ka puali o Gen. Sherman, ma ke kaua i Vikibuga, he 4000 a hiki paha i ka 5000.
—Aia o Gen. Garana me kona puali koa ma ka Mapuna Hemolele, mokuaina o Misouri.
— Ua komo mai o Vereginia Komohana iloko o ka Hui kahiko, a o ka Hale Ahaolelo ma Wheeling, ka Hale Ahaolelo o ia mokuaina.
UA PIHO KA MONITA.—Ua piho mai
nei ka moku hao kaulana Monita, i liuia me ka ike oleia, a hiki i kona wa i
piho ai iloko o ka moana, he 43 anana ka hohonu.
PAKELE KA ALABAMA.—Pakele mai nei ka moku kipi Alabama,
mai loaa i ka moku San Jacinto, he 11 hora o kona haalele ana iho
ia Bokuila, ku aku ana ka moku aupuni.
Na palapala.
Halawai kumu ma Waimea.
E ka
nupepa Kuokoa e, Aloha oe:
E hiki paha ia oe ke hoolaha ae ma ke akea, i ike mai ai na makamaka a pau o kaua, ma kela wahi keia wahi o ke Aupuni Hawaii, i ka la 23 o Dekemaba nei, oia ka la e hui ai na kumu ma Waimea nei, aka, no ka ua, ua hiki mai na kumu i ka la 21, hoomaka ia ka hana ma ke awakea o ia la, o ka mua, o ka heluhelu ana mai o na kumu i ka lakou mau palapala hoike Makahiki, mai Ianuari, a hiki i Dekemaba nei.
A pau ia, ma ka la 25, halawai hou na kumu ma ka luakini, a ua haawiia na kumu hana ia lakou ma keia halawai, he mau paio, he mau mele kike ma ke ano haole kekahi, ma ke ano Hawaii kekahi, ua mahalo nui ia
E hiki paha ia oe ke hoolaha ae ma ke akea, i ike mai ai na makamaka a pau o kaua, ma kela wahi keia wahi o ke Aupuni Hawaii, i ka la 23 o Dekemaba nei, oia ka la e hui ai na kumu ma Waimea nei, aka, no ka ua, ua hiki mai na kumu i ka la 21, hoomaka ia ka hana ma ke awakea o ia la, o ka mua, o ka heluhelu ana mai o na kumu i ka lakou mau palapala hoike Makahiki, mai Ianuari, a hiki i Dekemaba nei.
A pau ia, ma ka la 25, halawai hou na kumu ma ka luakini, a ua haawiia na kumu hana ia lakou ma keia halawai, he mau paio, he mau mele kike ma ke ano haole kekahi, ma ke ano Hawaii kekahi, ua mahalo nui ia
http://nupepa.org/gsdl2.5/cgi-bin/nupepa?e=d-0nupepa--00-0-0--010-TX--4--Haili---text---0-1l--1en-Zz-1---20-about-%5bHaili%5d%3aTX--0013Haili-61-0000utfZz-8-00&a=d&cl=search&d=HASH01d939cf45af28c85e2b9efd.2
facebook:
http://iolani-theroyalhawk.blogspot.com/…/more-american-civ… More American Civil War Generals in Hawaii? Premeditation info.
No comments:
Post a Comment